Gastcollege

Dames en heren: de vorige keer behandelden wij de vroeg-20e eeuwse geschiedenis van de stad Parijs vanuit de invalshoek van de innovatieve ontwikkelingen destijds op het gebied van het openbare vervoer. Hausmann had zijn werk al eerder gedaan, als revolutionaire ziener op het gebied van de herinrichting van metropolen als de Lichtstad. Met als speerpunt van zijn conceptie: enorme verbreding en recti-linearisatie der doorgaande wegen in de binnenstad. Dat besprak ik hier al eerder.

Nú diende het vervoer zich te moderniseren in de geest van die grote stedebouwkundige (die overigens niet uit het francofone Frankrijk zelf stamde, maar uit het destijds nog "Elzässisch Tütsch" talige Colmar ("Kollmer").

De bus, die eerste in navolging van de door de grote Henry Ford bedachte bus met verbrandingsmotor, dus zonder paardentractie, werd ge-introduceerd in Parijs. Begonnen werd, hoe kan het anders, met een directe verbinding tussen de toenmalige Place des Aubades (thans Porte Champeret) en het nog steeds bestaande Saint Lazare. (Genaamd naar een van de belangrijkste heiligen van de orthodoxe kerken van Europa, de heilige Lazarus, maar dat is andere collegestof die we hier niet de vrije loop mogen geven!). Gegniffel in de collegebanken.

Niet toevallig liep (en loopt nog steeds) dat bustraject S (van Saint Lazare) langs de welbekende Bd Hausmann! Het is maar dat U het weet. Een interessant maar nagenoeg onbekend historisch feit, zelfs in Frankrijk!

De eerste rit moet een sensatie geweest zijn als we de kranten uit die tijd mogen geloven, en dat kunnen we rustig doen. In de "Paris Quotidien" van 18 augustus 1913 lezen we -en ik citeer gemakshalve- het volgende. "Er was bijkans een volksopstand om de bus binnen te komen. Men verdrong elkaar in de brandende hitte om maar mee te mogen. Uw verslaggever lukte het nog net om in te stappen, ploef op een nog maagdelijke zitplaats , pas mal! Maar wat trekt die bus toch raar volk! Vóór mij iemand die er duidelijk niet in thuis hoorde. Soort dandy met giga-nek en op het gecoiffonneerde hoofd een giga pannekoek van vilt die heel kordalesk onder zijn kin leek vastgeknoopt. Door de schokkerige bewegingen van het voertuig (Parijs kende in die jaren nog tal van hobbels en kuilen in vrijwel alle straten) trapte een naast hem zittende potige militair in volle uitrusting -men bereidde zich al voor op oorlog met de erfvijand- de dandy op zijn tenen, waarna deze kermend en wel een andere net vrijgekomen plaats betrok: de militair bij die tussenhalte er van tussen door!"

"Terwijl ik dit nog zit te notuleren is de S al bij Saint Lazare, dus notitieblokje weggeborgen, en ik er uit. En, lezers geloof me of niet: die dandy valt in de klauwen van een figuur die hem ter borsthoogte aangrijpt met de rechterwijsvinger, in kromme haakstand wijzend naar een plek op dandy's overjas (bij 30 deg C.!!): daar schijnt een knoopje of daaromtrent zoekgeraakt te zijn...".

Vermakelijk, niet, dames en heren, hoe het openbare vervoer in de behandelde periode te Parijs zo'n stuntelige start nam?!

(De zaal gniffelt opnieuw maar lijkt wel verdeeld qua evaluatie van de collegestof van die dag...)